Đan Di.

Sài Gòn những ngày cuối năm với cái se se lạnh mỗi sớm tinh sương đủ để những giọt cà phê đen phát huy hết khả năng của mình: làm ấm lòng những ai có thói quen thức sớm và ngồi nhâm nhi nơi “quán cóc”.

       Quen thuộc, gần gũi với bất cứ người Việt nào sinh ra và lớn lên trên đất nước này nhưng “cà phê cóc” cũng lại là một hình ảnh lạ và thú vị níu chân những du khách ngoại quốc khi “lang thang” trên những đường phố không chỉ riêng Sài Gòn mà ở khá nhiều tỉnh thành khác trên cả nước. Là một thói quen chẳng biết được hình thành từ bao giờ, chỉ biết lâu lắm rồi, cái thú ngồi “cà phê cóc” mỗi sáng đã trở thành một nếp sinh hoạt không thể thiếu của người Việt Nam.

       Tôi không biết uống cà phê, cũng chưa khi nào trải qua cái thú ngồi “quán cóc” như thế mỗi buổi sáng, thế nhưng cơ hội quan sát và chiêm ngưỡng cái vẻ vừa thực lại vừa hư của nó vào khoảnh khắc trời tờ mờ hừng đông thì lại có thừa. Cái khoảng không lúc trời còn tranh sáng tranh tối, độ 4h30-5h sáng, khi mà những hạt sương đêm vẫn còn buông mình trên những ngọn cây, từng ánh đèn đường cố nhoài mình trên các vỉa hè để kịp soi sáng cho những quán “cà phê cóc” mở hàng…chỉ  bấy nhiêu thôi cũng đủ để làm nên bức họa cuộc sống êm đềm mà vô cùng sống động!

       Những “thành viên” của loại hình cà phê này có thể nói là rất đa dạng. Từ giới bình dân đến những người thuộc hàng “trung, thượng lưu”, từ anh công nhân đến người công chức, từ thanh niên đến bậc lão thành… không có một “chuẩn mực” nào để lựa chọn đối tượng đến với “cà phê cóc”.

        Có một ngày xưa không…xa lắm, khi công việc không quá bận rộn và mệt mỏi như bây giờ, mỗi ngày vào khoảng 5h, tôi vẫn có thói quen chạy bộ từ nhà mình đến công viên Tao Đàn để tập thể dục. Đó chính là dịp để tôi nhìn ngắm và thưởng thức một nét đẹp rất bình dị từ cuộc sống. Hình ảnh những cụ già cùng nhau ngồi “đàm đạo” bên ly cà phê, bên bình trà nóng, chia sẻ với nhau từ chuyện con cháu bây giờ đến những hồi ức năm xưa, ngẫm nghĩ chuyện nhân tình thế thái đến tin tức thời sự bốn phương trời…biết bao là chuyện mà khi tuổi đã xế chiều thì không có một giới hạn thời gian nào. Còn với những thanh niên trai tráng thì câu chuyện của họ có thể nói còn phong phú, rôm rả hơn. Khung cảnh thật đơn sơ với vài chiếc bàn be bé, dăm cái ghế thấp để tạm trên hè phố, thế là đã có một quán cà phê bình dân phục vụ đủ mọi tầng lớp và cũng là nơi dễ dàng thu thập được nhiều tin tức lý thú một cách nhanh chóng (nhưng mức độ chuẩn xác thì phải xem xét lại!

      Thân thiện, mộc mạc và gần gũi là những nét đặc thù của “cà phê cóc” – một loại hình cà phê không dễ tìm thấy ở nơi nào khác ngoài đất nước chúng ta. Đến đây, có lẽ bạn sẽ ngạc nhiên vì ở một số nước khác vẫn xuất hiện những quán cà phê lộ thiên như thế. Thậm chí những ai từng đi du lịch đến nhiều nơi đều có thể bắt gặp những quán cà phê ngoài trời san sát nhau trên phố Nam Kinh ở Thượng Hải, đường Orchard ở Singapore, đại lộ Champs Elysees ở Paris… Thế nhưng, tôi có thể đoan chắc với bạn rằng sẽ chẳng có nơi nào có được một không gian “dễ chịu” như “cà phê cóc” ở ta.

      Nơi “quán cóc” ven đường, bạn sẽ có cơ hội bắt gặp thật nhiều khoảnh khắc đẹp và những thanh âm rất thực của cuộc sống. Tiếng leng keng của những chiếc xích lô, ba gác chở hàng ban sáng, tiếng xào xạc quét rác trên đường, tiếng khua nồi niêu của những hàng quán chuẩn bị buôn bán không làm cho “quán cóc” mất đi vẻ lãng mạng , mà hình ảnh ấy còn là một nét chấm phá đáng yêu trong thi ca, để lại bao xúc cảm cho người mộ điệu: “quán cóc liêu xiêu một câu thơ…”.

     “Cà phê cóc” – một thú thưởng thức “rất Việt Nam”, khó lòng tìm thấp ở nơi nào khác trên trái đất này! Bắt gặp những du khách nước ngoài khi đi qua phải ngoái đầu nhìn lại, sẵn chiếc máy ảnh trong tay vội chụp lại vài “pô” với vẻ mặt đầy thích thú, một niềm vui nhè nhẹ bỗng len lỏi trong tôi với niềm tự hào mình là người Việt Nam. Hy vọng nếp sinh hoạt này sẽ được giữ gìn như một tập quán đẹp lâu đời của người Việt chúng ta.